آیا می توان زمین لرزه را پیش بینی کرد؟
خیر، دانشگاهها و پژوهشگاه ها و سازمان های بین المللی و دانشمندان هرگز یک زمین لرزه بزرگ را پیش بینی نکرده اند. ما نمی دانیم چگونه می توان زلزله را پیش بینی کرد. البته یک مرکز ملی پیش بینی زلزله در پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله وجود دارد ولی انتظار نیست توانایی پیش بینی زلزله در آینده نزدیک به دست آید. در حال حاضر دانشمندان می توانند احتمال وقوع یک زمین لرزه قابل توجه را در یک منطقه خاص در طی یک بازه زمانی مشخص محاسبه کنند.
یک پیش بینی زلزله باید شامل 3 کمیت باشد:
1) تاریخ و زمان 2) مکان 3) بزرگا
برخی افراد ادعا میکنند که می توانند زمین لرزه را پیش بینی کنند، اما بنا به دلایل زیر، میتوان ادعای آنها را غیر صحیح دانست:
1- ادعای آن ها مبتنی بر شواهد علمی نیست و زمین لرزه ها بخشی از یک روند علمی هستند. به عنوان مثال، برخلاف ادعای عده ای، زلزله ها هیچ ارتباطی با ابرها، دردهای بدنی و یا خزندگان ندارند.
2- آنها تمام 3 کمیت مورد نیاز برای پیش بینی را به صورت متقن تعیین نمی کنند وبرای همه یا تعدادی از آنها دامنه نسبتا گسترده ارائه میکنند. مثلا بیان میکنند که در هفته آینده زلزله ای با بزرگای بین 3 تا 5 در شهر شیراز خواهد آمد که عملا هیچکدام از کمیات پیش بینی به صورت متقن تعیین نشده اند بلکه برای هریک یک دامنه نسبتا گسترده در نظر گرفته شده است.
3- پیش بینی های آنها چنان کلی است که همیشه زمین لرزه ای رخ خواهد داد که متناسب با آن باشد. مانند: الف) در 30 روز آینده یک زمین 4 ریشتری در جایی از آسیا رخ خواهد داد. ب) امروز در مناطق غربی ایران زمین لرزه 2 ریشتری رخ خواهد داد.
4- اگر یک زمین لرزه اتفاق بیفتد که به صورت جزیی با پیش بینی آنها مطابقت داشته باشد، آنها ادعا می کنند که پیش بینی آنها موفقیت آمیز بوده است، حتی اگر 1 تا 3 مورد از عناصر اصلی پیش بینی شده با آنچه که اتفاق می افتد بسیار متفاوت باشد، ازاین رو پیش بینی عملا فاقد وجاهت کافی است.
معمولا وقتی حادثه‌ای روی می دهد که گمان می شود یک پیش نشانگر زلزله (علایم قبل از وقوع زلزله) باشد، پیش بینی های افراد غیر متخصص در فضای مجازی پخش می شود. این باصطلاح پیش نشانگر ها، میتوانند عواملی مانند گروهی از زلزله های كوچك، افزایش مقادیر رادون در آب محلی، رفتار غیرمعمول حیوانات و غیره باشند که مختص زلزله های محدود می باشد و قابل تسری به همه زلزله ها نیست. ضمن اینکه اغلب این نشانه ها می تواند در بسیاری موارد بدون وقوع زمین لرزه اصلی نیز اتفاق بیفتند بنابراین پیش بینی واقعی بر اساس آنها معمولا امکان پذیر نیست. البته پیش بینی تا حدی و به صورت احتمالاتی بر مبنای علمی غیر ممکن نیست. برای این منظور به پاسخ پیش بینی زلزله در ایران تا چه حدی عملیاتی شده است ؟ در بخش سؤالات متداول در پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله مراجعه شود.
دهه ها پیش در کشور چین یکبار بر اساس زلزله های کوچک و رفتار غیر معمول حیوانات، زلزله ای پیش بینی شد. بسیاری از مردم تصمیم گرفتند که شب را بیرون از خانه های خود بخوابند در نتیجه آنها زمانی که زلزله اصلی رخ داد و باعث خرابی های وسیعی شد، سالم ماندند. با این حال معمولا هیچ زلزله بزرگی در نتیجه این نوع از فعالیت های لرزه ای زمین رخ نمی دهد و متاسفانه بسیاری از زلزله ها بدون روی دادن هیچ یک از این پیش نشانگرها و علائم اتفاق افتاده اند. زلزله بزرگ بعدی چین، کاملا بدون علائم و نامشخص بود و هزاران چینی در آن کشته شدند.
استانداردها و نشریات سازمان های مرتبط با ساخت و ساز تلاش می کنند بجای انجام پیش بینی های کوتاه مدت زلزله ها، خطرات زلزله ها را با بهبود ایمنی سازه ها را کاهش دهند.
بیشتر بدانید :
چه مناطقی در ايران كمترين ميزان احتمال وقوع زمين لرزه را دارند؟
طراحی ، نصب و راه اندازی سامانه آزمایشی هشدار سریع زلزله شهر تهران
