تأثیر سطح لرزه‌خیزی و ارتفاع ساختمان روی مقاومت قابهای فولادی در برابر خرابی پیشرونده در هنگام وقوع حوادثی مانند زلزله
وقوع حوادث ناگواری مانند زلزله در شهرها باعث پیامدهای ناگوار اجتماعی و اقتصادی زیادی شده است. علت این امر هم معمولاً طراحی و یا اجرای نامناسب ساختمان‌ها است. از آنجایی که امروزه به دلیل افزایش جمعیت ساخت‌وساز افزایش یافته است، لزوم مقاوم‌سازی سازه‌ها در برابر زلزله بیش از پیش خودنمایی می‌کند. در تحقیقاتی که توسط محققان شرکت ارزیابی و تأمین ایمنی لرزه‌ای مأمن ایرانیان انجام شده است به این امر مهم پرداخته شده است. در مقاله‌ای که توسط محققان این شرکت نگارش شده است به تأثیر ارتفاع و سطح لرزه‌خیزی ساختمان روی مقاومت آن در برابر خرابی پیشرونده اشاره شده است. در این تحقیق مقاومت قابهای فولادی برای ساختمان‌های چهار، هشت و دوازده طبقه موردبررسی و ارزیابی قرار گرفته شده است.
نتایج این تحقیق نشان داده است که ساختمان‌هایی که از ارتفاع بلندتری برخوردار هستند، در برابر خرابی پیشرونده ایمن‌تر هستند. همچنین به‌منظور بررسی تأثیر سطح لرزه‌خیزی سازه‌ها، ساختمان‌های چهار طبقه در این تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. این ارزیابی بر اساس سطوح مختلف لرزه‌خیزی مانند سطح لرزه‌خیزی بسیار بالا، بالا، کم و متوسط صورت پذیرفته است. به‌منظور ارزیابی سازه‌ها در این تحقیق از تحلیل دینامیکی غیرخطی استفاده شده است. متن کامل این مقاله را در اینجا میتوانید ملاحظه کنید.
تأثیر موقعیت مناسب مهاربندها به‌منظور کاهش اثر پیچش و وزن سازه‌ها در برابر زلزله
در مقاله‌ای دیگر که توسط محققان شرکت ارزیابی و تأمین ایمنی لرزه‌ای مأمن ایرانیان انجام پذیرفته است، به بررسی مکان مناسب مهاربند در ساختمان پرداخته شده است. مهاربندها از چند عضو ساخته شده‌اند و هدف از استفاده از آن‌ها در سازه‌ها، پایداری سازه در برابر بارهای جانبی مانند زلزله است. در حقیقت از بادبند در طراحی سازه به‌منظور افزایش سختی آن در برابر بارهای جانبی مانند زلزله استفاده می‌شود. از آنجایی که در سازه‌های بلند، عناصر مقاوم در برابر بارهای جانبی، نقش اساسی دارند و به‌منظور مقابله با نیروهای ناشی از زلزله، تحقیقاتی در خصوص مهاربندها با وضعیت نامتقارن در سازه‌های فولادی انجام شده است. در این تحقیق ابتدا به بررسی اثر خروج از مرکز، مرکز سختی نسبت به مرکز جرم پرداخته شده است. سپس پیچش ناشی از آن در سازه‌ها موردبررسی قرار گرفته است.
در نتیجه برای حل این مشکل، محققان آرایش مهاربندها را در سازه‌ها تغییر دادند. تغییر در این آرایش و میزان فولاد مصرفی به‌عنوان یک شاخص اقتصادی مهم در این تحقیق در نظر گرفته شده است. همچنین به‌منظور تشخیص آسیب‌های سازه‌ای پارامتر جابه‌جایی موردبررسی قرار گرفته است. سرانجام در این تحقیق تغییرات برش در پایه ساختمان با توجه به خروج از مرکزیت ذکرشده موردبررسی قرار گرفته است. متن کامل این مقاله را در اینجا میتوانید ملاحظه کنید.
روش‌های بهبود انعطاف‌پذیری میانقابها در برابر بارهای جانبی مانند زلزله
به مصالح بنایی که بین قابهای ساختمانی قرار میگیرد، میانقاب می‌گویند. وجود میانقاب در سازه‌ها باعث تغییر رفتار آن‌ها در برابر بارهای جانبی مانند زلزله می‌شود؛ بنابراین افزایش سختی یا مقاومت در برابر بارهای جانبی ناشی از زلزله در این قاب‌ها بسیار مهم است؛ بنابراین تحقیقات زیادی در این خصوص توسط محققان صورت پذیرفته است. محققان شرکت ارزیابی و تأمین ایمنی لرزه‌ای مأمن ایرانیان نیز در این خصوص تحقیقاتی انجام داده‌اند. در این خصوص یک تحقیق تجربی در ارتباط با میانقاب در دو مرحله انجام شده است. اولین مرحله به‌منظور کشف روش‌های لازم برای بالا بردن انعطاف‌پذیری قابهای میان‌پر انجام شده است. این امر از طریق آزمایش شش مورد قاب فولادی یک طبقه صورت پذیرفته است.
سه روش کلی در این تحقیق موردمطالعه قرار گرفته است. این امر بدون توجه به جزئیات ساخت، صورت پذیرفته است. نتایج نشان می‌دهد که تهیه یک میراگر کشویی بسیار کارآمد در میانقاب، شکل‌پذیری آن را افزایش می‌دهد. مشکلاتی از این قبیل را می‌توان با بهبود تنظیمات میراگر برطرف ساخت. سپس مرحله دوم آزمایش با دو نمونه پیکربندی میراگر کشویی بهبودیافته انجام شده است که در آن تأثیر مقاومت کشویی روی رفتار میانقابها موردبررسی قرار گرفته است. بر اساس این نتایج، می‌توان میانقاب‌هایی را که دارای میراگرهای کشویی اصطکاکی هستند، به‌عنوان عناصر مهندسی‌شده‌ی با شکل‌پذیری بالا، دارای پایداری عرضی و قابل تنظیم در نظر گرفت. متن کامل این مقاله را در اینجا میتوانید ملاحظه کنید.
آیا حیوانات قادر به پیش‌بینی زلزله هستند؟
اولین بار زمانی انسان‌ها متوجه رفتارهای غیرمعمول حیوانات قبل از زلزله شدند، در سال 373 قبل از میلاد در یونان بود. طبق گزارش مورخان گفته شده است که در آن زمان موش‌ها، راسوها، مارها و هزارپاها خانه‌ی خود را درست چند روز قبل از یک زلزله ویرانگر ترک کردند. شواهد حاکی از آن است که حیوانات، ماهی‌ها، پرندگان، خزندگان و حشرات به نحو عجیبی از هفته‌ها تا ثانیه‌ها قبل از زلزله رفتارهای عجیبی از خود نشان می‌دهند. دانشمندانی که به دنبال این رمز و راز هستند در چین یا ژاپن زندگی می‌کنند.
در چندین دهه پیش، پیش‌بینی زمین‌لرزه در چین بر اساس زمین‌لرزه‌های کوچک و فعالیت غیرمعمول حیوانات انجام می‌شد. بسیاری از مردم در زمان وقوع این زمین‌لرزه‌های کوچک ترجیح دادند در خارج از خانه‌های خود بخوابند. در نتیجه هنگام وقوع زلزله اصلی خانه‌های آن‌ها از بین رفت و باعث ویرانی گسترده شد. معمولاً هیچ زلزله بزرگی از این نوع فعالیت‌های لرزه‌ای پیروی نمی‌کند. در نهایت در زلزله بعدی وقوع این رویداد بزرگ اعلام نشد و باعث کشته شدن هزاران چینی شد.
آیا اکثر زلزله‌ها در شب اتفاق می‌افتد؟
احتمال وقوع زمین‌لرزه در صبح یا عصر به یک اندازه است. بسیاری از مطالعاتی که محققان در گذشته انجام داده‌اند، نتوانستند هیچ نوع ارتباط معنی‌داری بین میزان وقوع زلزله با زمان وقوع آن در یک روز نشان بدهند. با این حال، مطالعات اخیر توانستند نوعی همبستگی بین جزر و مد زمین ناشی از موقعیت ماه نسبت به زمین و برخی از انواع زمین‌لرزه‌ها بیابند.
به‌عنوان‌مثال، در یک تحقیق این نتیجه به دست آمده است که در زمان ماه کامل یا ماه جدید، زمین‌لرزه در گسل‌های نزدیک لبه‌های قاره‌ها و در مناطق زیر آب بیشتر است. ماه‌گرفتگی یا خورشیدگرفتگی موارد خاصی از ماه کامل و ماه جدید را نشان می‌دهد اما اثرات جزر و مدی خاص یا متفاوتی نسبت به حالت ماه کامل و یا ماه جدید ایجاد نمی‌کنند.
جزر و مد اقیانوس فشار محدودکننده روی سطح را بالا و پایین می‌برد. گسل‌های نزدیک لبه‌های قاره و زیر آب هنگامی‌که فشار محدودکننده آن‌ها کاهش می‌یابد، احتمال لغزش آن‌ها بیشتر است اما لازم است به این نکته دقت داشته باشید که احتمال پیش‌بینی زمین‌لرزه در یک مکان و یا در یک سال معین بسیار کم است بنابراین افزایش این احتمال ناچیز در هنگام جزر و مد، هنوز هم نتیجه بسیار کمی دارد.
